środa, 29 lutego 2012

Johanna Ambrosius - „Moja rodzinna ziemia” - pierwszy hymn Prus Wschodnich

Jezioro Mamry (Mauersee) 

Pierwszym hymnem Prus Wschodnich był powstały w 1884r. utwór Johanny Ambrosius zatytułowany „Mein Heimatland” - „Moja rodzinna ziemia” (znany także pod tytułem „Sie sagen all, du bist nicht schön” („Wszyscy to mówią, że nie jesteś piękna”). Opublikowany w pierwszym wydaniu wierszy poetki „Mein Heimatland” szybko zdobył popularność i został okrzyknięty "hymnem" wschodniopruskiej ziemi. Piękny ów hymn doskonale oddaje zarówno specyfikę jak i ducha Pruskiej ziemi, pełnej skrytego, subtelnego i skromnego piękna. Któż inny mógłby napisać lepszy hymn niźli poetka związana zarówno duszą jak i sercem z ziemią którą uprawiała własnymi rękoma i wielbiła ponad wszystko na świecie.

 „Moja rodzinna ziemia”

„Wszyscy to mówią, że nie jesteś piękna”

1.
Wszyscy mi mówią, że nie jesteś piękna, moja rodzinna ziemio,
nie masz wysokich, dumnych gór, nie strojnaś w winnic zieleń
W twoich przestworzach orzeł nie szybuje, palma nie składa pokłonów,
ale pradawnych czasów łza lśni czysto u twoich brzegów.

2.
I choć dla swego króla nie masz rud, purpur ni diamentów,
twoje serce najwierniej bije dla ojczyzny świętej.
Do boju dajesz rumaka, tony złota wartego i więcej,
i mężów silnych, o dłoniach krzepkich i do miecza chętnych.

3.
A kiedy marząc tak idę pośród jodeł mrocznych,
a górą dęby mocarne przepych roztaczają królewski,
I gdy na plażach Niemna słowików śpiew rozbrzmiewa
a nad dalekim piaskiem wydm sunie biała mewa,

4.
Wtedy nachodzi mnie radość niewypowiedziana,
Z piersi wyrywa się pieśń, wesoło strony trącam.
I chociaż nie masz dumnych gór i szata twoja skromna,
Moja rodzinna wschodniopruska ziemio, jakżeś ty piękna!


Autorka  na swym polu

„Mein Heimatland”
 („Sie sagen all, du bist nicht schön”)

1.
Sie sagen all' du bist nicht schön, mein treues Heimatland,
du trägst nicht stolze Bergeshöh'n, nicht rebengrün Gewand;
in deinen Lüften rauscht kein Aar, es grüßt kein Palmenbaum,
doch glänzt der Vorzeit Träne klar an deiner Küste Saum

 2.
Und gibst dem König auch kein Erz, nicht Purpur, Diamant,
klopft in dir doch das treu'ste Herz, fürs heil'ge Vaterland.
zum Kampfe lieferst du das Roß, wohl Tonnen Goldes wert, und Männer,
stark zum Schlachtentroß, die kräft'ge Faust zum Schwert.

 3.
Und wenn ich träumend dann duchgeh', die düstre Tannenpracht,
und hoch diemächt'gen Eichen seh' in königlicher Pracht,
wenn rings erschallt am Memelstrand der Nachtigallen Lied
und ob dem fernen Dünenstrand die weisse Möwe zieht:

 4.
Dann überkommt mich solche Lust, dass ich's nicht sagen kann,
ich sing ein Lied aus voller Brust, schlag froh die Saiten an.
Und trägst Du auch nur schlicht Gewand und keine stolzen Höh'n –
Ostpreussen hoch! Mein Heimatland, wie bist du wunderschön!

środa, 22 lutego 2012

Johanna Ambrosius - Ludowa poetka Prus Wschodnich

Kim była Johanna Ambrosius? informacji na temat tej niegdyś sławnej poetki w języku polskim czy angielskim jest niestety stosunkowo niewiele. Zwano ją "Volksdichterin" - "poetką ludu", co podkreślają jej własne słowa : "ich wollte nichts anderes sein als Landarbeiterin" - w wolnym tłumaczeniu, "nie chcę być nikim więcej niźli rolnikiem". Napisała dziesiątki wierszy (ich liczbę określa się na 250) z których najbardziej znanym poematem  jest „Mein Heimatland”  - „Moja rodzinna ziemia”.
Johanna Ambrosius wywodziła się z pruskiej ziemi, ziemi którą kochała i o której często pisała w swych wierszach. Była kobietą prostą, "z ludu", przywiązaną do ojczystej ziemi, pracy i rodziny. Skromne początki w materii poezji przeobraziły się z czasem w ogólnokrajowy fenomen ściągający na nią zarówno liczne pochwały jak i gromy krytyki zwłaszcza ze strony innych poetów będących oburzonych fenomenem związanym z jej osobą. 

Urodziła się w 1854 r. w wiosce Lengwethen (przemianowanej w 1938 roku na Hohensalzburg, ros. Lunino, obw. Królewiecki) 20 kilometrów na południowy wschód od Tylży (Tilsit) jako druga z czternaściorga rodzeństwa. Już jako dziecko pomagała swej rodzinnie zarówno w obejściu jak i pracach polowych, doświadczenia te miały najpewniej ogromny wpływ na jej przywiązanie do ziemi i szacunek dla ciężkiej, rolniczej pracy. Ojciec Johanny lubił czytać i nakłaniał swe dzieci do sięgania po literaturę jednakże pod jednym warunkiem - pierw musiały wykonać swą pracę na gospodarstwie. W wieku jedenastu lat zakończyła edukację w miejscowej szkole wiejskiej lecz dzięki swojemu nauczycielowi Panu Kernerowi (któremu zadedykowała jeden ze swych wierszy) mogła podjąć się szkolenia zawodowego. W 1875 (w wieku 17 lat) poślubiła Friedricha Wilhelma Voigta ze wsi Titschken (ros. Podgornyj, obw. Królewiecki ). W lipcu 1883 roku małżeństwo  po otrzymaniu niewielkiego spadku przeniosło się do wsi Dirwonuppen (Komstromskoje) w okolicach Tylży, gdzie urodziły się dzieci Johanny, córka Marie (3.8.1875) i syn Erich (20.7.1878).

Zainteresowanie literaturą zawdzięczała nie tylko swemu ojcu ale także swej siostrze Marcie (zapoznała ją z twórczością Fritza Reutera), która notabene była wielką orędowniczką talentu swej siostry, wysyłając potajemnie jej wiersze do czasopism literackich. Z czasem wiersze Johanny publikowane w różnorakich czasopismach literackich zwróciły uwagę profesora literatury Charlesa Weissa-Shrattentala z Bratysławy, poszukującego młodych i obiecujących poetów. Dzięki jego pomocy w 1894 roku w nakładzie 50.000 egzemplarzy zostaje opublikowany zbiór jej wierszy wydany pod panieńskim nazwiskiem Ambrosius.  Lawina pozytywnych opinii na temat jej wierszy była dla niej wielkim zaskoczeniem. Nie mniejszym było zaproszenie do Berlina wysłane przez cesarzową Wiktorię zachwyconą poematem na cześć jej męża ""Dem Liebling des Volkes" - "Ulubieniec ludu". Ów wyjazd był dla skromnej poetki "najwspanialszym przeżyciem które było jej dane". Sława poetki sięgała daleko poza granice jej rodzinnych Prus, a tłumaczeń jej wierszy dokonywano w wielu krajach Europy. W 1896 roku także w Stanach Zjednoczonych doceniono jej poezję wydając ją nakładem bostońskiego Roberts Brothers. Zachwycony jej postacią pisarz Adolf Wilbrandt uczynił ją bohaterką powieści "Hildegard Mählmann". W ciągu swego życia poznała wielu wielkich ludzi z kręgu literatury takich jak Ernst Wiechert, Hermann Sudermann, Gerhart Hauptmann czy Herman Grimm. Ciekawym jest jednakże fakt, iż twórczość największych niemieckich klasyków poznała dopiero po publikacji jej wierszy w 1894 roku. W 1896 roku przenosi się do wsi Gross-Wersmeningken (od 1937 roku Langenfelde, obecnie Belkino, obw. Królewiecki) w pobliżu Pilkał (Pillkallen/Schloßbergu ros. Dobrowolsk, obw. Królewiecki).

Los nie oszczędza Johanny, w wyniku ciężkiej grypy podupada na zdrowiu, w 1900 roku w wieku czterdziestu ośmiu lat umiera jej mąż a w 1908, jej córka Marie w wieku zaledwie trzydziestu dwóch lat. Tego samego roku sprzedaje swój ukochany dom i wyjeżdża do Królewca, do swego syna Ericha, gdzie mieszka aż do swej śmierci która nastąpiła 27 lutego 1939 roku. Zostaje pochowana na terenie królewieckiego cmentarza Neuen Luisenfriedhof. Kamień nagrobny poświęcony jej pamięci znajduje się obecnie w Łoździeniach (Lasdehnen/ros. Krasnoznamiensk).

Mimo wielu sukcesów i nobilitacji oprócz Prus Wschodnich nie widziała nic innego w świecie, mimo, iż zasłynęła pisząc wielkie poematy pozostała skromną, pracującą na roli kobietą, nie aspirując do chwały i czci. W swej poezji często poruszała tematykę związaną ze swą wschodniopruską ojczyzną, jej naturą  i mieszkańcami, oddając cześć zarówno pracy i ziemi którą uprawiała własnymi rękoma.






W Niemczech istnieją dziesiątki szkół, muzeów, obiektów kulturalnych jej dedykowanych. W Królewcu, w budynku w którym znajdowała się przed wojną szkoła jej imienia jest obecnie Centrum Dzieci i Młodzieży w środku którego znajduje się tablica poświęcona jej pamięci. Budynek ów znajduje się na ulicy Komsomolskiej 3 (dawna Luizenallee 3).

Tekst powstał w oparciu o rosyjską wiki i stronę http://www.johannaambrosius.de/

Wiersze

Poniżej zamieszczam l
ink do skanu angielskich tłumaczeń wierszy Johanny Ambrosius : Johanna Ambrosius - Poems. Z czasem planuję podjąć się tłumaczeń niektórych wierszy poetki i tym samym zachęcam i innych do spróbowania swych sił w translacji zarówno bezpośrednio z niemieckiego jak i pośrednio z angielskiego, poszerzając tym samym skromny zasób polskich przekładów twórczości poetki, nie tylko ze względu na fakt, iż pochodziła z naszej ziemi, pisała o niej i opiewała jej piękno ale także, ze względu na wysoką wartość jej poezji.


wtorek, 21 lutego 2012

Znaczki pocztowe związane z Prusami Wschodnimi

W niniejszym artykule przedstawiam zbiór znaczków pocztowych pochodzących z najprzeróżniejszych okresów (przedwojenne/wojenne/powojenne) związanych jednakże tematycznie z ziemią pruską. Znaczki pozwoliłem sobie podzielić na kategorie takie jak np. zamki czy dwory.

Prawdę mówiąc trudno mi stwierdzić czy poniższy zbiór wyczerpuje temat wschodniopruskich znaczków, mym jedynym źródłem w tej materii był internet, jeżeli jesteś więc, drogi czytelniku w posiadaniu zdjęć lub skanów znaczków które nie występują w tym zbiorze i jesteś skłonny się nimi podzielić proszę o kontakt.

Stroje ludowe/Regiony:



Rok nadania 1983

Zamki Prus Wschodnich :


Allenstein/Olsztyn


Marienwerder/Kwidzyn


Heilsberg/Lidzbark Warmiński



Königsberg/Królewiec


Marienburg/Malbork


Königsberg/Królewiec

Miejsca pamięci:


Tannenberg-Denkmal/Mauzoleum Hinderburga
Dwory :


Scholss Finckenstein/Pałac rodu Finckenstein w Kamieńcu Suskim


Scholss Schlobitten/Pałac rodu Dohnów w Słobitach
Miasta :


Königsberg/Królewiec


Wydarzenia:

Albertus-Universität Königsberg 1544-1944
Znaczek pamiątkowy Uniwersytetu Albertyna w Królewcu

Znaczek plebiscytowy Allenstein/Olsztyn




P.S Dzięki uprzejmości Pana Jacka Kmiecia zamieszczam link do podstrony serwisu starymalbork.pl zawierającej dużą kolekcję znaczków związanych z tematem postu, oto i ona : http://starymalbork.pl/przedmioty/znaczki/ramka3.html



niedziela, 12 lutego 2012

Pojezierze Iławskie - charakterystyka regionu.



Mapa Pojezierza Iławskiego


Celem dzisiejszego artykułu, notabene pierwszego z cyklu poświęconego tematowi Pojezierza Iławskiego, jest przedstawienie charakterystyki regionu i próba odpowiedzi na pytania często nurtujące osoby zainteresowane jego tematem. Postaram się odpowiedzieć w jak najlepszy sposób na następujące kwestie : czym dokładnie jest region Pojezierza Iławskiego, jak przebiegają jego granice, czym się charakteryzuje i jakie miasta wchodzą w jego skład.



Pojezierze Iławskie i sąsiednie regiony geograficzne



Pojezierze Iławskie zwane czasem Pojezierzem Iławsko-Ostródzkim jest makroregionem położonym w zachodniej części dawnych Prus, na obszarze staropruskiej Pomezanii i Pogezanii. Jest to obszar który został wyodrębniony z makroregionu Pojezierza Mazurskiego w ramach którego funkcjonował jako mezoregion. Zamyka się między doliną Wisły na zachodzie i Pasłęki na wschodzie. Regionalnie graniczy od zachodu z Doliną Kwidzyńską zwanej nieraz Powiślem, od północnego-zachodu z Żuławami i Wysoczyzną Elbląską a od wschodu z historyczną Warmią. Region ów cechują specyficzne uwarunkowania geograficzne : teren w odróżnieniu od przyległych mu regionów jest znacznie bardziej pofałdowany, posiada liczne jeziora, rozległe łąki i gęste lasy w dużej mierze mieszane. Charakteryzuje się także własnym mikroklimatem odpowiadający temu który występuje na Pojezierzu Mazurskim. To na terenie Pojezierza Iławskiego odnajdziemy sławny cud techniki jakim jest Kanał Elbląski (Oberländischer Kanal/Kanał Oberlandzki). Kanał jest w pełni żeglowny i rozciąga się na przestrzeni 84-ech kilometrów od Elbląga do Ostródy łącząc pojezierze z morzem poprzez zatokę Fryską (Zalew Wiślany). Region szczególnie sprzyja rolnictwu i turystyce wodnej od kajakarstwa po żeglugę.

Miejscowości które wchodzą w skład Pojezierza Iławskiego to Iława, Morąg, Pasłęk, Susz, Ostróda, Zalewo, Miłomłyn, Kisielice, Dzierzgoń i Prabuty z Gdakowem*. Miejscowości owe na tle sąsiednich regionów łączy zespół czynników takich jak to, iż (…) nie leżą ani na Warmii ani na Mazurach, Powiślu, czy Żuławach. (Wiesław Niesiobędzki) a także to, iż w odróżnieniu od wymienionych wcześniej regionów są miejscowościami o (..) własnych odmiennie przebiegających [od reszty regionów]; dziejach, ukształtowaniu terenu, składzie ludnościowym, architekturze, gwarze i obyczajach (Wiesław Niesiobędzki). Miejscowości wchodzące w skład Pojezierza są ze sobą ściśle związane historycznie, także przez fakt, iż od wieków były częścią krainy zwanej Oberlandem z polskiego Pogórzem. Mówiąc już o związkach miast należy nadmienić o tym, iż wszystkie wymienione wcześniej miejscowości funkcjonowały przez wieki jako powiat Oberlandzki w ramach Prus Książęcych, a miasta takie jak Iława, Prabuty, Susz przez większość swych dziejów występowały w granicach powiatu Suskiego (kreis Rosenberg).


* Mimo, iż w wielu obecnych opracowaniach na temat regionu błędnie pomija się Prabuty (ze względu na ograniczanie się autorów to granic podziału administracyjnego) są one w rzeczywistości integralną częścią regionu, a jezioro Dzierzgoń (Sorgen See) leżące w pobliżu miasta należy do największych na całym pojezierzu.

Teren

Jak już wspomniałem kilkukrotnie wcześniej, cechą wyróżniającą pojezierze na tle sąsiednich regionów jest jego wyjątkowa pofałdowana rzeźba terenu, a w szczególności faliste moreny denne (niewielkie, nieregularne wzniesienia i zagłębienia nie posiadające odpływu i wypełnione często przez oczka polodowcowe, czasem stanowiące bagna lub podmokłe łąki) i ciągi moren czołowych (rzeźba niezwykle urozmaicona, zbocza nieregularne, mnóstwo drobniejszych pagórków, zaklęśnięć i kotlinek). Pozostałymi formami występującymi na terenie pojezierza są równiny sandrowe oraz rynny polodowcowe. Poniższa mapa wyraźnie obrazuje różnicę w wysokości występującą na obszarze pojezierza w zestawieniu z sąsiednimi regionami zwłaszcza zachodnimi i północno-zachodnimi :


Mapa hipsometryczna (lata 30-te)

Poza jeziorami występują tutaj liczne bagna, torfowiska i podmokłe łąki, część jezior ulega procesowi eutrofizacji. Do głównych rzek na pojezierzu należy Drwęca, Osa, Liwa i Pasłęka.

Jeziora



Jeziorak

Zieloną szatę pojezierza zdobią niczym akwamaryn dziesiątki jezior polodowcowych, rozciągających się w swej wielkości od tych małych, mniej znanych skrytych w zaciszu lasów, łąk i pól po majestatyczne w pełni żeglowne zbiorniki wodne pokroju sławnej perły pojezierza – Jezioraka (Geserich See), który poprzez swe ogólnie znane walory nie wymaga z mej strony dodatkowej reklamy. Poza Jeziorakiem Innymi dużymi jeziorami wartymi odnotowania są Drwęckie (Drewenzer See) biorące swą nazwę od rzeki Drwęcy, inkrustowane wyspami błękitne Narie i Dzierzgoń (Sorgen See) otoczone aurą tajemniczości i związanych z nim ponurych podań. 


Drwęckie, autor skrzat-kuchenny


Narie (wiki)


Narie, autor Arabel


Dzierzgoń, autor Dom Stokrotka/Rodowo


Jezioro Jasne wymaga tu jednakże oddzielnej notki. To położone na terenie rezerwatu Parku Krajobrazowego Pojezierza Iławskiego jezioro cechuje się tak niezwykłą czystością, iż promienie słońca sięgają w nim na głębokość ok. 14-15 metrów, a jego brzegi porasta wiele gatunków chronionej roślinności.


Jasne, autor http://www.ga.com.pl/

Nie chciałbym być tutaj posądzony o pominięcie któregoś z wielu ze skarbów pojezierza rozsianych od Prabut po Ostródę, jednakże by opisać wszystkie musiałbym poświęcić temu tematowi zupełnie oddzielny blog. Zachęcam więc do podsyłania zdjęć przedstawiających jeziora, ich urokliwe zakątki, zwłaszcza te Wam najbliższe drodzy czytelnicy, najznakomitsze z nich zostaną wyróżnione umieszczeniem na stronach Pruskiego Horyzontu. Ze swej strony obiecuję w przyszłości napisać więcej na temat skarbów pojezierza, poświęcając niektórym w razie potrzeby osobne artykuły.

Klimat

Pojezierze Iławskie zawdzięcza swój wyjątkowy lokalny mikroklimat przede wszystkim rzeźbie terenu, rozległym obszarom leśnym i dużej liczbie jezior. Jak już wspominałem mikroklimat Pojezierza Iławskiego jest zbliżony do tego który występuje na Pojezierzu Mazurskim a charakteryzuje się zmiennością pogody, przesunięciem pór roku i wahaniami okresu wegetacyjnego. Miesiącem w którym następuje największa liczba opadów jest Lipiec (według danych z lat 70-tych). Obszar pojezierza jest zaliczony do mazurskiego regionu burzowego, średnia ilość dni z burzą wynosi 17,7 dnia z tego 4,1 przypada na wiosnę, 12,5 na lato i 1,1 dnia na jesień. (dane z lat 70-tych). Burze rozpoczynają się ok. 25 kwietnia a kończą się w pierwszych dniach października. Okres bezśnieżny wynosi ok. 200 dni.

Dominującymi wiatrami są wiatry zachodnie, południowo-zachodnie i północne. Wzmożone działanie wiatrów występuje na południowo/północno-zachodnich krańcach pojezierza. Stąd, w pobliżu miejscowości takich jak np. Grodziec czy Kisielice, doszło do licznych inwestycji mających na celu postawienie na tamtym obszarze elektrowni wiatrowych.

Jako przykład specyficznego oddziaływania klimatu niech będzie fakt, iż temperatury między Prabutami położonymi na Pojezierzu Iławskim a nadwiślańskim Kwidzynem wahają się nieraz o kilka stopni, a pokrywa śnieżna na obszarze Prabut zalega dłuższy czas, a jej ilość zazwyczaj zmniejsza się tym bardziej im bardziej zbliżamy się Kwidzyna co doskonale obrazuje obecna zima. Czynnikiem warunkującym taki stan rzeczy jest przede wszystkim ukształtowanie terenu powodujące to, iż Dolina Kwidzyńska posiada klimat cieplejszy i łagodniejszy z mniejszą prędkością wiatrów niż na sąsiednim Pojezierzu Iławskim.

Flora i Fauna

Lasy występujące na terenie pojezierza są w dużej części liściaste, szalenie barwne, strojne w przeróżne gatunki drzew wśród których do najliczniejszych należą buki i dęby. Lasy sosnowe są liczne reprezentowane aczkolwiek część z nich należy to lasów planowanych zasadzonych relatywnie niedawno. Do największych kompleksów leśnych należą Lasy Iławskie i Liwskie. Ciekawą specyfiką pojezierskich lasów jest to, iż występuję w nich duże nagromadzenie [co szczególnie ciekawe] roślin górskich, takich jak tojad dziobaty, kupalnik górski czy lepiężnik biały (informacje zaczerpnięte z opracowania Marii Lossman). 

Z mych własnych odczuć mogę stwierdzić, iż obcując z pojezierskimi lasami nie sposób nie ulec pokusie by ruszyć w otchłań zielonych traktów, otchłań która zwłaszcza przy wschodzie i zachodzie słońca bywa iście mistyczna, sprzyjająca kontemplacji. Prawdą jest, iż nie tylko względy naturalne związane z pięknem danej ostoi leśnej sprzyjają rozmyślaniom i wojażom umysłowym, historia zaklęta w ruinach domów czy zdziczałych sadach, pozostałościach dawnych ludzkich siedlisk rozsianych pośród lasów nie jeden raz skłaniała mnie do refleksji nad historią tej ziemi i jej losami. Spotkałem się niegdyś ze stwierdzeniem, iż owa wyjątkowa, niezwykle subtelna mistyka spowijająca leśne ostępy nadaje pojezierskim lasom aurę „malarskiej tajemniczości”, nie sposób jest mi się nie zgodzić z tym pięknym jak i trafnym stwierdzeniem.

Park Krajobrazowy Pojezierza Iławskiego to najznakomitszy i najcenniejszy pod kątem naturalnym obszar pojezierza „(…) stanowi zbiór unikalnych zasobów fauny i flory. Jest ostoją wielu gatunków ptaków, jak np. czapli, kormoranów, żurawi, w tym także niezwykle rzadkich ptaków drapieżnych: bielików, rybołowów czy kań rudych. W kompleksach leśnych bytują popularne i rzadsze gatunki zwierzyny łownej: sarny, dziki, jelenie, łosie. Zimą pojawiają się czasami wilki.” (Wiki). Na terenie parku znajduje się 58 pomników przyrody ożywionej, trzy jeziora-rezerwaty (Gaudy, Jasne i Czerwica) a do roślin chronionych występujących na terenie parku należą między innymi : wawrzynek wilcze łyko, lilia złoto głów, bluszcz pospolity, podkolan biały oraz podkolan zielonawy, rosiczka okrągłolistna, orlik pospolity, tysięcznik pospolity, grążel żółty i grzybień biały.

Obszar pojezierza jest doskonałym miejscem życia dla licznych ptaków wodnych i błotnych z których łabędź niemy należy do najbardziej znanych i reprezentatywnych. Poza łabędziem występują żurawie, czaple, kormorany, rybitwy i mewy śmieszki. Wedle danych ze starszych źródeł wynika iż Siemiańskich Lasach można natrafić na orła bielika. Poza ptactwem należy nadmienić, iż w lasach (zwłaszcza dębowo-bukowych) żyją rzesze dzików, jeleni i saren, łosie dawny symbol Prus, choć wciąż rzadkie, stają się coraz częstszym widokiem. Zające, lisy i borsuki także nie należą do rzadkości, a gotowi do eskapad wzdłuż koryt pojezierskich rzek natrafią na ślady aktywności bobrów. Ryby żyjące w jeziorach pojezierza to jednakże temat godny osobnego artykułu stąd na ten czas nie będę się go podejmował.

Błędy w publikacjach poświęconych tematowi Pojezierza Iławskiego

Błędem najczęściej spotykanym w publikacjach jest pominięcie Prabut i Dzierzgonia przy okazji podawania granic regionu i miejscowości wchodzących w jego skład. Ów krzywdzący błąd zaczął pojawiać się nagminnie po 1999 roku, a związany jest ze zmianą granic wojewódzkich i silną promocją wewnętrzną prowadzoną przez nowe województwa. Taki stan rzeczy doprowadził do tego, iż większość autorów pisząc na temat pojezierza czyni błąd automatycznie ograniczając je do granicy województwa warmińsko-mazurskiego. 

Więcej na temat sztucznego dzielenia historycznych i geograficznych regionów można przeczytać we wcześniejszym artykule.

A oto i dwa przykłady błędów związanych z pominięciem Prabut i Dzierzgonia przy opisywaniu Pojezierza Iławskiego :


Zasięg Pojezierza Iławskiego
 (jak widać ucięty na linii granicy administracyjnej)


Spis miejscowości Pojezierza Iławskiego, Prabuty i Dzierzgoń nie zostały w nim ujęte.