Metropolia warmińska została ustanowiona przez papieża Jana Pawła II 25 marca 1992 roku w ramach bulli Totus Tuus Poloniae Populus mającej na celu reorganizację diecezji i prowincji kościelnych i jest obecnie jedną z 14 metropolii kościoła katolickiego na terenie Polski. W skład metropolii wchodzą dwie diecezje (elbląska i ełcka) i jedna archidiecezja - warmińska, dzielące się na 74-y dekanaty. Do 1991 roku tereny obwodu królewieckiego formalnie były pod jurysdykcją diecezji warmińskiej, która w XIX wieku wchłonęła jej tereny w związku z likwidacją diecezji sambijskiej. W 1991 Jan Paweł II formalnie wyłączył dawne tereny diecezji sambijskiej spod jurysdykcji warmińskiej jednakże powołując w tym samym czasie w Gołdapi Sambijską Kapitułę Kolegiacką niejako nawiązując tym czynem do zlikwidowanej w XIX wieku diecezji sambijskiej.
Granice metropolii warmińskiej jak widać na zamieszczonej mapie poza dwoma terytorialnymi wyjątkami w postaci Żuław Wiślanych i Suwalszczyzny wyraźnie pokrywają się z historycznymi granicami ziemi pruskiej.
Diecezja Elbląska
Diecezja Elbląska jest de facto spadkobierczynią zlikwidowanej w 1525 r diecezji pomezańskiej do której nawiązuje swym herbem. Patronem diecezji jest czeski duchowny katolicki św. Adalbert (czes. Vojtěch Slavníkovec, pol. św. Wojciech) który poniósł męczeńską śmierć podczas prób ewangelizacji Prusów. Diecezja obejmuje swym zasięgiem obszar zarówno Pomezanii (z wyłączeniem Ostródy) jak i Pogezanii a także Żuławy Wiślane i obszar Mierzei Fryskiej. Jest najmniejszą z trzech diecezji metropolii i liczy na dzień dzisiejszy 20 dekanatów w tym 157 parafii. Dekanaty wchodzące w skład diecezji to :
Pomezania i Pogezania :
Dzierzgoń
Elbląg-Południe
Elbląg-Północ
Elbląg-Śródmieście
Iława-Wschód
Iława-Zachód
Kwidzyn-Śródmieście
Kwidzyn-Zatorze
Malbork I
Malbork II
Miłomłyn
Morąg
Pasłęk I
Pasłęk II
Prabuty
Susz
Sztum
Żuławy i Mierzeja Fryska :
Stegna
Nowy Dwór Gdański
Nowy Staw
Archidiecezja Warmińska
Największa z diecezji i zarazem stolica metropolii z siedzibą w Olsztynie (będący stolicą diecezji warmińskiej od 1945 roku). Jako jedyna z trzech diecezji funkcjonuje nieprzerwanie od XIII wieku. Patronami diecezji jest św. Andrzej Apostoł i św. Wojciech. Terytorialnie obejmuje obecnie część Pomezanii, Barcji, Natangii, Mazur jak i praktycznie całą Warmię. Herb diecezji jest adekwatny z herbem Warmii i przedstawia Agnus Dei - "Baranka Bożego" - symbol Chrystusa. Obejmuje 33 dekanaty z 252-ma parafiami. Dekanaty wchodzące w skład diecezji to :
Barczewo
Bartoszyce
Biskupiec Reszelski
Braniewo
Dobre Miasto
Frombork
Grunwald
Górowo Iławeckie
Jeziorany
Kozłowo
Kętrzyn I - południowy zachód
Kętrzyn II - północy wschód
Lidzbark Warmiński
Mrągowo I
Mrągowo II
Nidzica
Olsztyn I - Śródmieście
Olsztyn II - Zatorze
Olsztyn III - Gutkowo
Olsztyn IV - Jaroty
Olsztyn V - Kormoran
Olsztynek
Orneta
Ostróda I - wschód
Ostróda II - zachód
Pasym
Pieniężno
Reszel
Rozogi
Szczytno
Sępopol
Łukta
Świątki
Diecezja Ełcka :
Diecezja Ełcka jest drugą co do wielkości diecezją w składzie metropolii warmińskiej i spośród pozostałych dwóch najmłodszą pod kątem diecezjalnego dziedzictwa historycznego. Przed 1992 rokiem, Ełk funkcjonował w ramach diecezji warmińskiej jako Wikariat Biskupi z biskupem pomocniczym na czele i obejmował dekanaty mazurskie takie jak Ełk, Giżycko, Gołdap, Olecko, Pisz i Węgorzewo. Wraz z reorganizacją terytorialnych struktur kościelnych Ełk został erygowany na stolicę nowo powstałej diecezji. Diecezja obejmuje swym zasięgiem część Mazur i do nich przyległych regionów ziemi pruskiej, Suwalszczyznę a także kilka dekanatów z diecezji łomżyńskiej. Patronami diecezji jest tak jak w wypadku każdej z pruskich diecezji jest Św. Wojciech poza nim patronami są Św. Bruno z Kwerfurtu (będący także męczennikiem poległym na ziemi pruskiej) i św. Maria. Obszar diecezji zawiera się w 20 dekanatach którym podlega 151 parafii. Dekanaty wchodzące w skład diecezji to :
Biała Piska
Ełk,
Giżycko
Gołdap
Mikołajki
Olecko
Pisz
Węgorzewo
Suwalszczyzna :
Augustów-Wschód
Augustów-Zachód
Sejny
Suwałki-Południe
Suwałki-Północ
Ziemia Łomżyńska :
Pruska (Wólka Karwowska)
Rajgród
Rydzewo
Źródła użyte przy tworzeniu artykułu :
Polska wikipedia :
http://pl.wikipedia.org/wiki/Metropolia_warmińska
Strony diecezji :
http://lso.diecezja.elk.pl/index.php/historia/43-historia-diecezji-eckiej
http://martyria.diecezja.elk.pl/mar_2012_1.htm
http://archwarmia.pl/
www.diecezja.elblag.opoka.org.pl/