"Pieśni o kraju ciemnych lasów i przezroczystych jezior" - Hymn Prus Wschodnich

Pieśń "O kraju ciemnych lasów i przezroczystych jezior" zwana "Pieśnią Prus Wschodnich" jest drugim po szalenie popularnym poemacie Johanny Ambrosius hymnem pruskiej ziemi. Powstała w 1933 roku pieśń szybko podbiła serca mieszkańców Prus stając się szybko oficjalnym hymnem prowincji. 

Herbert Brust
* 17.04.1900 - † 26.07.1968

Autorem muzyki do nowego hymnu był królewiecki kompozytor Herbert Brust. Brust, urodził się w 1900 roku w Królewcu. Większość swego dzieciństwa spędził dorastając nad malowniczym stawem Schlossteich, popularnym miejscem rekreacyjnym położonym w północnej części miasta. Najpewniej to właśnie piękno "Zamkowego Stawu" i jego przyległości skusiło w 1901 roku jego rodziców do zakupu mieszkania w kamienicy przy Magisterstraße. Staw i przyległa mu promenada był mu nie tylko przez lata miejscem zabaw lecz stał się z czasem miejscem w którym prezentował wiele ze swoich utworów. Młody Herbert od najmłodszych lat zdradzał talent muzyczny chwytając się różnych instrumentów by w wieku 14-stu lat zakochać się w muzyce organowej, która to od tamtej pory stała się jego powołaniem. Pierwszym nauczycielem muzyki młodego Herberta był Walter Eschenbach znany pruski kierownik muzyczny i organista w Katedrze św. Wojciecha i Najświętszej Marii Panny w Królewcu. Eschenbach okazał się nie tylko wyśmienitym mentorem lecz także i hojnym promotorem nie szczędzącym pieniędzy na swego ulubionego ucznia.

Schlossteich - "Zamkowy staw" w Królewcu

Brust już w wieku lat 16-stu grywał regularnie jako organista w głównym kościele (Löbenichtsche Kirche) jednej z dzielnic Królewca - Lipniku. W 1919 roku rozpoczął studia w Berlińskiej Akademii Muzycznej będąc między innymi studentem profesora Fischera i Friedricha Ernsta Kocha. W 1922 kończy studia z z tytułem magistra i powraca do rodzinnego Królewca pracując od tej pory jako wolny strzelec i pracownik królewieckiego Ostmark-Radio. Komponował utwory kameralne i pod orkiestrę dętą. Dwa jego najbardziej znane utwory z tego okresu to "die Oratorien Das große Totenspiel" napisane pod tekst Ernsta Wiecherta i „Oratorium der Heimat” którego końcowa część miała zostać podstawą przyszłego hymnu Prus Wschodnich. Ogólnie skomponował 96 utworów z których wiele powstało pod tekst autorów takich jak Erich Hannighofer, Charlotte Wüstendörfer, Walter Scheffler, Agnes Miegel czy Margarete Kudnig. Jego kunszt muzyczny dał mu rozgłos a utwory jego autorstwa były odgrywane nie tylko w jego rodzinnych Prusach ale także i zagranicą.

Hymn Prus prawdę mówiąc nie mógł mieć lepszego kompozytora niźli Brus, był to człowiek nie tylko bardzo utalentowany muzycznie, lecz także kochający miejsce z którego pochodził i którego duchem był przesiąknięty do głębi. Jego słowa : "dym w ojczyźnie jest dla mnie jaśniejszy niźli ogień na obczyźnie" podkreślają tylko jego szczerą miłość i przywiązanie do ojczystej ziemi. Znaczenie tych słów miało dla niego tak dużą wartość, iż polecił umieścić je nad drzwiami swego domu położonego w Kurowie (Neukuhren, ros. Pionierskij) leżącego w północnej części wybrzeża sambijskiego, tuż nad stalowo szarymi wodami Bałtyku. Nazwa jego domu pochodząca z języka dawnych Prusów - Romowe była także swoistym hołdem dla pruskiej ziemi. Romowe było według podań najświętszym miejscem nie tylko dawnych Prusów lecz wszystkich plemion bałtyjskich, sanktuarium poświęconym bogom i zarazem siedzibą głównego kapłana - Kriwe.

Erich Hannighofer
 * 25.02.1908 - † 1945 

Dzięki Ostmark-Radio utwory Brusta częstokroć trafiały w eter zwracając na siebie uwagę mieszkańców Prus, w tym młodego pisarza Ericha Hannighofera który zapoznał się z Burstem za pośrednictwem królewieckiej gazety "Hartungsche Zeitung". Erich dopisał do końcowej części „Oratorium der Heimat” - "Land der dunklen Wälder" cztery zwrotki zawierające w sobie liryczną kwintesencję ducha wschodniopruskiej ziemi, doskonale wpasowując się nimi w rytm i atmosferę utworu Herberta. Dzięki scaleniu dwóch elementów płynących prosto z serca ludzi wielbiących swą ziemię powstał utwór wyjątkowo szczery, napawający serce zarówno swoistą melancholią jak i cichą, subtelną dumą.

Początek 1933 roku przyniósł oficjalną radiową premierę „Pieśni Prus Wschodnich” która natychmiast spotkała się z entuzjastycznym przyjęciem. Ostmark-Radio zostało dosłownie zalane pełnymi entuzjazmu listami, uczniowie domagali się by "Land der dunklen Wälder" został uznany za oficjalny hymn szkolny a królewieccy studenci dzierżący lutnie i gitary śpiewający "Pieśń" stali się pospolitym widokiem na ulicach Królewca. Młodzieżowe kółka muzyczne i śpiewackie jak Prusy długie i szerokie umieszczały "Pieśń" w swym repertuarze przyczyniając się tym samym do jej popularyzacji pośród wschodniopruskiej ludności.

Oryginalny rękopis "Pieśni o kraju ciemnych lasów i przezroczystych jezior"

Wojna położyła kres jego kreatywności w okresie jego najbardziej produktywnych artystycznie lat. Wiosną 1941 roku Herbert tak jak i wielu innych artystów z jego pokolenia takich jak jego kolega Erich  Hannighofer został powołany do Wehrmachtu gdzie służył pośród swych wschodniopruskich pobratymców na froncie wschodnim. Wojna odebrała mu w 1945 roku i kolegę który zginął w sowieckiej niewoli i ojczyznę którą tak wielbił. Zmuszony do pozostawienia swej rodzinnej ziemi osiedlił się w Schiffdorf nieopodal Bremerhaven gdzie pracował do swej śmierci w 1968 roku jako organista i nauczyciel muzyki dyrygując szkolną orkiestrą i chórem. Zachodnioniemieckie radia nie zapomniały o dorobku zacnego kompozytora i częstokroć wracały do jego utworów inicjując w tym kilka koncertów skupionych tylko na prezentacji jego dorobku.

"Pieśń o kraju ciemnych lasów i przezroczystych jezior" jest obecnie utworem mało znanym mieszkańcom współczesnych ziem pruskich i wymaga tym samym należytej popularyzacji przez wzgląd nie tylko na jej piękno ale i szczególne znaczenie regionalne. "Pieśń..." jest albowiem jedną z niewielu znaczących kompozycji muzycznych poświęconych pruskiej ziemi, i jedyną wraz z utworem Johanny Ambrosius o historycznym statucie hymnu regionalnego. 

"Pieśń Prus Wschodnich" - "Pieśń o kraju ciemnych lasów i przezroczystych jezior"

1.
O kraju ciemnych lasów
i przezroczystych jezior,
nad szerokim polem
lśnią Plejady.

2.
Silni chłopi kroczą
za koniem i pługiem.
A na niebie bojaźliwie
ptaszek już wiruje.

3.
Morze kontynuuje śpiew
szczęścia.
Łoś zasłuchał się
w wieczność.

4.
Nad bagnami, nad zatoką
wschodzi świt.
Tak zaczyna się dzień,
czystym światłem, tak.

„Ostpreußenlied” - " Land der dunklen Wälder und kristallnen Seen"

1.
Land der dunklen Wälder
und kristall'nen Seen,
über deine Felder
lichte Wunder geh'n.

2.
Starke Bauern schreiten
hinter Ross und Pflug.
Über Ackerbreiten
zieht der Vogelflug.

3.
Und die Meere rauschen
den Choral der Zeit.
Elche steh'n und lauschen
in die Ewigkeit.

4.
Tag hat angefangen
hinter Haff und Moor.
Licht ist aufgegangen,
steigt im Ost empor.

Tekst powstał w oparciu o niemiecką i rosyjską wiki a także o biografię Herberta Brusta pochodzącą z poniższej strony :

http://www.ostdeutsche-biographie.de/brushe00.htm