środa, 18 lutego 2015

Przedwojenne tablice rejestracyjne w Prusach

Wschodniopruska tablica rejestracyjna (źródło: odkrywca.pl)
Ostatnimi czasy zamieściłem na łamach Pruskiego Horyzontu artykuł poświęcony współczesnym tablicom rejestracyjnym w Prusach. Tym razem postanowiłem sięgnąć dalej w przeszłość i przedstawić Wam, drodzy czytelnicy historię tablic rejestracyjnych w Prusach od samego początku, gdy motoryzacja zaczynała nabierać pędu, a pierwsze auta zaczęły przemierzać pruskie drogi, budząc podziw i zachwyt.

Uchwała Bundesratu z 1906 roku i pierwsze tablice rejestracyjne

W 1906 roku niemiecki Bundesrat ratyfikował ustawę regulującą zasady oznakowania samochodów i i ich funkcjonowania w ruchu publicznym. Według ustawy każde państwo wchodzące w skład Cesarstwa Niemieckiego otrzymało swój indywidualny numer, a każdej z podległych danemu państwu prowincji przydzielono literę:

Królestwo Prus

IA - Berlin

Prowincje Prusy Wschodnie i Zachodnie wchodziły w tym czasie w skład Królestwa Prus i były identyfikowane jak następuje:

IC - Prowincja Prusy Wschodnie
ID - Prowincja Prusy Zachodnie

Tabela przedstawiająca prowincje Królestwa Prus i przydzielone im numery rejestracyjne:


Ten stan rzeczy utrzymał się do 1922 roku, kiedy to w wyniku postanowień traktatu wersalskiego zlikwidowano Prowincję Prusy Zachodnie rozdzielając jej powiaty pomiędzy Polskę, Prusy Wschodnie i Wolne Miasto Gdańsk.

Tablice rejestracyjne z 1922 roku

Prusy Wschodnie i Zachodnie

Na początku lat 20-tych powiaty sztumski, suski, malborski i elbląski zostały zebrane w rejencję zachodniopruską (Prusy Zachodnie w Prusach Wschodnich) i włączone w skład prowincji Prusy Wschodnie automatycznie przydzielając im wschodniopruski numer identyfikacyjny IC, tablice rejestracyjne z oznaczeniem ID wyszły tym samym z użycia.

Wolne Miasto Gdańsk

Pojazdy zarejestrowane na obszarze Wolnego Miasta Gdańska począwszy od 1921 otrzymywały oznaczenie DZ. więcej na ten temat znajdziecie pod poniższym adresem, swoją drogą ujrzycie tam również wiele wspaniałych zdjęć retro aut uchwyconych na obszarze Wolnego Miasta i okolic:


Tablice rejestracyjne po 1939 roku

Przyłączenie do Niemiec Wolnego Miasta Gdańska i utworzenie hrabstwa Gdańsk-Prusy Zachodnie wiązało się z potrzebą przydzielenia nowej jednostce administracyjnej kodu dla tablic rejestracyjnych, tym kodem był DW (Danzig-Westpreussen). W wypadku Prus Wschodnich nie dokonano żadnych zmian i do 1945 roku nadal używano kodu IC.

Plakietki automobilklubu z Prus Wschodnich

Początek XX wieku i postępujący rozwój motoryzacji sprzyjał fascynacji tym rewolucyjnym sposobem przemieszczania się. Niemiecki ADAC był pierwszym na świecie automobilklubem zrzeszającym entuzjastów czterech kółek:

Założony 24 maja 1903 roku w Stuttgarcie jako Deutsche Motorradfahrer-Vereinigung. Nazwę ADAC (Allgemeiner Deutscher Automobil-Club) wprowadzono w 1911 roku. Pierwsze, charakterystyczne logo zawierało czarną sylwetkę pruskiego orła na białym tle – z racji poparcia dla idei, jakiego udzielał ostatni z niemieckich cesarzyWilhelm II. Bardziej współczesne wersje logo to czarna sylwetka orła pruskiego na żółtym tle i poniżej czarne litery „ADAC”. (wiki)

Fascynatów aut nie brakowało również w Prusach, poniżej zamieszczam kilka wschodniopruskich plakietek samochodowych:

źródło: nieznane

źródło: nieznane

źródło: nieznane

Ostatnie zdjęcie przedstawia plakietkę z czasów po dojściu nazistów do władzy i wcielenia wszystkich automobilklubów w ramy NSKK (Narodowo-socjalistycznego-korpusu motorowego)

Zdjęcia aut ze wschodniopruskimi tablicami rejestracyjnymi:

A na koniec zdjęcia pięknych, starych aut wraz z ich dumnymi właścicielami, jakże wspaniale musiały wyglądać na tle pruskiego krajobrazu :):






źródło: Bundesarchiv (Tylża)

źródło: nieznane (wysiedleńcy z Prus)

Wszystkie grafiki należą do ich prawowitych twórców i właścicieli / All images belong to their respective owners and creators / Alle bilder sind Eigentum der jeweiligen Inhaber

7 komentarzy:

  1. Ciekawy artykuł, niezły pomysł :) tylko z tym hrabstwem Gdańsk Prusy Zachodnie mała wpadka. Nie było takiej jednostki administracji. Był to okręg Rzeszy Gdańsk-Prusy Zachodnie.
    Pozdrawiam.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Witam! Dziękuję za miłe słowa :) Jeżeli chodzi o termin "gau" przetłumaczony jako hrabstwo, to muszę się przyznać, iż bazowałem na anglojęzycznym artykule, w którym termin "gau" tłumaczono jako "shire". Tutaj zamieszczam cytat z innego artykułu mojego autorstwa w którym pokrótce wspomniałem o genezie terminu hrabstwo w kontekście jednostki administracyjnej:

      "Na rok przed wybuchem wojny doszło w Niemczech do generalnej reformy administracyjnej, której bezpośrednim efektem było zniesienie prowincji (provinz) i utworzenie w ich miejscu hrabstw (gau), a dokładnie reichgaue - hrabstw rzeszy. Warto zaznaczyć, iż w polskiej terminologii historycznej dochodzi do pewnego uproszczenia i słowo gau tłumaczy się jako okręg co nie oddaje sensu stricte tego słowa, obranego notabene ze względów ideologicznych i partyjnych jako mającego budzić skojarzenia ze średniowieczem, a także z partią przez wzgląd na fakt, iż w terminologii NSDAP prawie od samego początku funkcjonował termin parteigau."

      Nie twierdzę, iż jest to najsłuszniejsze tłumaczenie tego terminu, lecz warto również nań zwrócić uwagę.

      Usuń
  2. Witam,czy ktoś z Państwa mógłby mi powiedzieć coś na temat auta znajdującego się na starej fotografii?Jest to mercedes,który kursował na linii
    Neuteich-Danzig (ma taką tablicę informacyjną).Numer rejestracyjny na tablicy to:RP-36072.Neuteich, czyli dzisiejszy Nowy Staw należał przed II wojną do Wolnego Miasta Gdańsk.Byłabym wdzięczna, jeżeli ktośpomógłby mi osadzić tą fotografię w jakimś czasie, a może coś wiadomo o przewoźniku?Dziękuję

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Witam! Mogłaby Pani spróbować zasięgnąć informacji na tym oto forum: http://marienburg.pl Jestem pewien, iż znajdzie się tam ktoś, kto Pani w tej materii pomoże :)

      Usuń
  3. WITAM
    Z ciekawością przeczytałem Pana informacje nt. motoryzacji, a szukałem informacji na temat plakietek motoryzacyjnych, gdyż znalazłem plakietkę owalną z napisem AUTOMOBLIE-CLUB-WESTPRESUSSEN w środku niebieskie tło a na nim krzyżacka tarcza (biała z czarnym krzyżem)....jedyna informacją jaka posiadam to to, że ów klub był w Elblągu
    moze Pan ma i podzieli sie informacjami na ten temat? mój mail: textina2@wp.pl nie mam maila do Pana...chętnie podesle zdjęcie plakietki
    dziekuje i pozdrawiam Jarek

    OdpowiedzUsuń
  4. Świetnie napisane. Pozdrawiam serdecznie.

    OdpowiedzUsuń
  5. Nigdy nie miałam okazji czytać o tych rzeczach, ale jak widać obowiązek rejestracji pojazdów jest już od dawna. Ja także czytałam na stronie https://kioskpolis.pl/koszt-rejestracji-auta-ile-kosztuje-rejestracja-pojazdu-sprowadzonego-z-niemiec/#kotwica4 jak wygląda aktualnie kwestia opłat związanych z rejestracją pojazdu z zagranicy.

    OdpowiedzUsuń